| |
ΒΗΡΑ
- ΦΕΡΕΤΖΙΚ - ΦΕΡΕΣ
 Ο σεβαστοκράτορας Ισαάκιος Κομνηνός κτίζει μια ισχυρά οχυρωμένη μονή της ¨Παναγίας Κοσμοσώτηρας¨ στην περιοχή που ονομάζεται ¨Βήρος ….τη κοινή συνήθεια…¨. Η λέξη βήρος σημαίνει τόπος όπου συγκεντρώνονται νερά ή που βρίσκεται κοντά σε βάλτους ή νερά.
Υποχρεώνονται από το σεβαστοκράτορα να μετοικήσουν γύρω από την μονή οι κάτοικοι των κοντινών χωριών Νεοκάστρου, Λυκοχωρίου και Δράχου. Η μετακίνηση αυτή δημιουργεί τον πυρήνα μιας νέας πόλεως ¨πλησίον του θεοσώστου κάστρου της μονής ¨ που σύντομα ονομάζεται Βήρα.
Ο αυτοκράτορας Ανρδόνικος Α¨ Κομνηνός, γιος του σεβαστοκράτορα Ισαάκιου έρχεται για κυνήγι στα Κύψελα (σημ. Ίψαλα) επισκέπτεται τη Βήρα και προσκυνά τον τάφο του πατέρα του. ¨… κατά την πατρώαν αφικνείται μονήν την εν Βήρα διακειμένην και τω του φύσαντος εφίσταται μνήματι… την εν Βήρα μονήν ωκοδόμησεν ο του βασιλέως Ανδρόνικου τοκεύς Ισαάκιος ….¨(Νικήτας Χωνιάτης).
Ο διάδοχος του Ανδρονίκου , Ισαάκιος Β¨ Άγγελος , ενώ ήταν στην κωμόπολη Μάκρη Αλεξανδρουπόλεως (παλαιά ονομασία :Στάγειρα ) συνελήφθη με διαταγή του αδερφού του Αλέξιου που του σφετερίσθηκε το θρόνο και τυφλώθηκε στη μονή της Βήρας. ¨….αφιγμένος…κατά Στάγειραν , ήτις Μάκρη νύν κεκληται συλλαμβάνεται…. Και τοίνυν τον έσχατον ήλιον θεασάμενος άμφω τω οφθαλμώ μικρόν εξορύττεται κατά την εν Βήρα μονήν, ης δομήτωρ ο του βασιλέως Ανδρονίκου τοκεύς Ισαάκιος¨. (Νικήτας Χωνιάτης).
Μόλις οι Σταυροφόροι κατέκτησαν την Κωνσταντινούπολη η Βήρα, ………l abbeie de Vera….. δίνεται ως φέουδο στον Γοδεφρείδο Βιλλεαρδουϊνο, καθώς αναφέρει ο ίδιος. Αργότερα η περιοχή αναφέρεται ως Pertinentia de Vira δηλ. σαν μικρή διοικητική ενότητα.
O Βούλγαρος Τσάρος Καλογιάν, εκμεταλλευόμενος την δυσαρέσκεια της ελληνικής αριστοκρατίας νικά τους Λατίνους κοντά στην Αδριανούπολη και έρχεται μέχρι την Νότια Θράκη. Ακολουθούν αιματηρά χρόνια για την περιοχή , με συνεχείς πολέμους ανάμεσα στους Βούλγαρους, τρους Λατίνους και τους Βυζαντινούς της Νίκαιας.
Κατά τον
Γεώργιο Ακροπολίτη, ο αυτοκράτωρ ιωάννης Γ Δούκας Βατατζής, ερχόμενος από τις Σέρρες ¨…επεφθάκει… περί τον πόταμον Εβρον, πλησίον της μονής του Βηρός ονομαζόμενης ποιούμενον τας ροάς…¨
(Βιβλιογραφια: Στ. Σίνος : Βήρα…)
Ενώ η αριστοκρατία της Θράκης στηρίζει τον Καντακουζηνό ως αυτοκράτορα στο Διδυμότειχο, επαναστατούν ενεντίον του ο αγροτικός και ο αστικός πληθυσμός στη Βύρα, με την ενεργό συμπαράσταση και των μοναχών της μονής. Ο Καντακουζηνός έρχεται και πολιορκεί την βήρα. Η αντίσταση των πολιορκημένων υπήρξε γενναία, …..¨μοναχοί δε οι ένδον όντες και άλλος όμιλος εξ αγροτών συνειλεγμένοι,…ημύναντο… καρτερώτατα από τοων τείχων οχυρβ\ωτάτων όντων εκ κατασκευής…¨Μόνο μετά την άφιξη του Ιωάννη Βατατζή από την Κωνσταντινούπολη και την είσοδο του την νύκτα στη Βήρα χωρίς να γίνει αντιληπτός από τους πολιορκητές, αναγκάζεται ο Καντακουζηνός να λύσει την πολιορκία και να αναχωρήσει.
Ο σεβαστοκράτορας Ιωάννης Ασάν επισκέπτεται την μονή της Βήρας , Παναγίας Κοσμοσώτηρας.
Σε κείμενο που αφορά σε αυτήν την χρονιά έχουμε την πρώτη μαρτυρία ότι οι μοναχοί έχουν εγκαταλείψει την μονή και τα κτίσματά της αναφέρονται μόνο σαν φρούριο. ¨…Βήραν προσηγάγετο φρούριον τι καρτερώτατον παρά τον Εβρον κατωκισμένον, ό πρότερον μεν φροντιστήριον ανδρών μοναζόντων ήν, τότε δε υπό τωνσυνεχώνν πολέμων και εφόδων των βαρβαρίκων αγροτών τίνων κατωκισμένον πόλλισμα ήδη ήν…¨¨
Κατά τον Τούρκο περιηγητή και γεωγράφο Ελβίγια Τσελέμπη, αυτό το χρόνο , ο γιός του σουλτάνου Ουρχών, Σουλειμάν αφού κατέλαβε την Καλλίπολη, ήρθε, κυρίευσε την Βύρα , γκρέμισε τα τείχη της και μετέτρεψε το Καθολικό της μονής σε τζαμί, αφιερωμένο στην μνήμη του εκπορθητή της.
Ο αυτοκράτωρ Μιχαήλ Παλαιολόγος κρατά ομήρους στην Βήρα την οικογένεια του εκπτώτου σουλτάνου του Ικονίου Αζατίν Β¨. Η σύζυγος του σουλτάνου ακούγοντας κάποιες λαθεμένες πληροφορίες περί θανάτου του ανδρός της ξέφυγε αο την προσοχή των φρουρών της και αυτοκτόνησε πέφτοντας από τον πύργο κάποιας πύλης. Ο ιστορικός Hammer αναφέριε ότι η πύλη εκείνη ονομάστηκε έκτοτε ¨Αννα Καπούση¨ δηλ. πύλη της μητέρας.
Σ ένα γραπτό κείμενο του Νικηφόρου Χούμνου αναφέρονται η Μάκρη και η Βήρα ως οικονομικά ανθηρές κοινότητες. ¨…Μακρην και Βήραν, γενναία δη τινα, συνεισφέρειν δεδυνήμενα….¨.
Ο Ιωάννης ΣΤ¨ Καντακουζηνός ο οποίος μάλλον είχε κτήματα στην περιοχή, αναφέρει ότι ο Βούλγαρος Τσάρος Μιχαήλ Σισμάν , σε κάποια από τις επιδρομές του ¨… τα ανωτερικά μέρη της Θράκης εληϊσατο πάντα άχρι Βήρας… και προήλθε άχρι Βήρας και Τραϊανουπόλεως¨.
Επί Ανδρονδρονίκου Γ¨, ¨…..στρατιά Περσών πεζή περαιωθείσα εβδομήκοντα ναυσί, τα περί Τραίανουπόλεως ληίιζεται και Βήραν…¨.Η απόβαση αυτή απωθήθηκε γρήγορα από τους βυζαντινούς, όμως οι επιδρομές των Τούρκων στη Θράκη θα πυκνώσουν.
Ο καπουκίνος μοναχός Robert de Dreux επισκέπτεται τον τόπο, τον ονομάζει Βήρα και αναφέρει ότι το μεγάλο τζαμί της ήταν παλαιότερα χριστιανική εκκλησία. Ο ιμάμης μάλιστα του δείχνει εκεί χριστιανικούς τάφους με επηγραφές.
Τον 7ο αιώνα ο Χατζή Κάλφα την αναφέρει ως Φέρατζικ (μικρή Φέρε) ενώ ο Ελβίγια Τσελέμπη ως Ατ΄΄ικκ Φερετζίκ (παλαιά μικρή Φέρε).
Στο χάρτη της Θράκης του Choiseul
Gouffier, η Βήρα αναφέρεται ως Φέρρα ή Φέρετζικ
(Ferra ou Feredgik). Παρατηρείται ακόμα ότι είχε δύο εως τρείς χιλιάδες κατοίκους κα ότι βρισκόταν σε μία καίρια γεωγραφική θέση, στη συνάντηση των δρόμων προς την Κωνσταντινούπολη και προς την Αλεξανδρούπολη.
|
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
|
|
(...)
Ο
Tafel, στο σημαντικό σύγγραμμα του στα λατινικά για την ιστορική γεωγραφία της Εγνατίας οδού , αναφέρει ορθά την Βήρα Vera
(turcice Feret et Feredschick). Το κείμενο αυτό αναιρεί κάθε αμφισβήτηση της ταυτίσεως της Βήρας με τα Φέρε.
Ο Ami Boue χαρακτηρίζει την πόλη ως ανοχύρωτη.
Ο ιστορικός και γεωγράφος Χατζή Κάλφα αναφέρει ότι μόλις αυτά τα χρόνια(κι όχι το 1357) ο στρατηγός του σουλτάνου Μουράτ Α¨ο Λλά Σαχίν Πασά, κυρίευσε την Βήρα δώδεκα περίπου χρόνια μετά την πτώση της Ανδριανουπόλεως.
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι αναφορές στην Βήρα αραιώνουν.
Ο σύμβουλος του δούκα της Βουργουνδίας Φιλίππου Γ¨του καλού, Bertrandon de la Broquiere αναφέρει τη Βήρα ως πόλη κατοικημένη από Έλληνες και Τούρκους με ένα ωραίο φρούριο κατεστραμμένο σε ορισμένα μέρη. Συμπληρώνοντας την περιγραφή του, γράφει πως ένας Έλληνας του είπε ότι υπήρχε εκεί ένα μοναστήρι με τρείς μοναχούς και πως τότε σώζονταν μόνο το Καθολικό που οι Τούρκοι το μετέτρεψαν σε τζαμί.
Τον 15ο αιώνα ο Ασίκ Πασά Ζαδέ αναφέρει την Βήρα ως Φέρε.
Στα μέσα του 16ου αιώνα ο Γάλλος γιατρός βοτανολόγος Pierre Βelon, ερχόμενος στη Θράκη γράφει ότι φθάνει ¨εις μικράν πόλιν κείμενην επί λόφου υψηλού και γραφικώτατου, την οποίαν ονομάζουσι Βήραν , και ήτις περιβάλλεται υπό τινος παλαιού φρουρίου. Απέχει 10 ώρας από της Μάκρης και ημισείαν από της Μαρίτσας¨.
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
ΚΑΤΑ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ
1868
Στη φυσική και γεωλογική περιγραφή της θράκης του
A. Viquesnel βρίσκουμε την πληροφορία ότι το Φερετζίκ ονομαζόταν από τους Ελληνες Βήρα
(….Feredjik,…nommee Vira par lew Grecs). Αναφέρεται ακόμα ότι η πόλη είχε 700-800 κατοικημένα σπίτια κυρίως από Έλληνες. Ήταν έδρα καζά της διοικήσεως Καλλιπόλεως. Οι έμποροι της πόλης είχαν τις αποθήκες τους στην όχθη του Έβρου, όπου έφταναν τα εμπορεύματα με πλωτά από την Αδριανούπολη. Σημειώνεται ότι η πόλη βρίσκεται επί λόφου ¨ύψους δέκα μέτρων υπέρ την θάλασσαν¨.
1871
Η κατασκευή μεγάλου λιμανιού στο Δεδέ-αγατς (σημερ. Αλεξανδρούπολη), η ίδρυση εκεί Καίμακαμλικιού (τούρκικης διοικήσεως), η κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης Κωνσταντινούπολη με τα νέα πολιτικά , οικονομικά και συγκοινωνιακά δεδομένα της περιοχής έγιναν αιτία να χάσουν οι Φέρες τον παλαιό οικονομικό και πολιτικό τους ρόλο στο Δέλτα του Έβρου.
1871
Προσωρινή απελευθέρωση των Φερών.
1913
Οριστική απελευθέρωση μαζί με όλη τη Δυτική Θράκη.
1920,Μάιος
Οριστική απελευθέρωση μαζί με όλη τη Δυτική Θράκη.
1944, Αύγουστος
Η αυθόρμητη και παλλαϊκή εξέγερση των κατοίκων των Φερών για την απελευθέρωση τους από τη γερμανική κατοχή , της δίνει το δικαίωμα να διεκδικεί τον τίτλο της πρώτης ¨Ηρωίδας πόλης¨ της Ελλάδος που ανέκτησε την ελευθερία της. Η ανάμνηση εκείνης της ημέρας γιορτάζεται στις Φερές κάθε χρόνο επετειακά.
|
Σχετικές
συνδέσεις : 
